UzupeĹnienia protetyczne dzielimy na:
- ruchome
- staĹe
Do ruchomych protez zaliczamy:
protezy czÄĹciowe (protezy akrylowe, protezy szkieletowe - podbudowa z metalu, elastyczne - nylonowe i acetalowe)
oraz protezy caĹkowite (protezy akrylowe, protezy nakĹadowe tzw. overdentures).
Jakie moĹźna wykonaÄ protezy?
Strata choÄby 1 zÄba jest wskazaniem do jego uzupeĹnienia. OczywiĹcie inaczej bÄdzie wyglÄ daĹa sytuacja w przypadku utraty 7 (siĂłdemki) a inaczej gdy stracimy 1 (jedynkÄ) albo 2 (dwĂłjkÄ).
Niewielkie braki przewaĹźnie uzupeĹnia siÄ poprzez protezy staĹe czyli mosty albo implanty. Przy utracie wiÄkszej liczby zÄbĂłw stosuje siÄ protezy czÄĹciowe akrylowe lub szkieletowe. Dla bezzÄbia (braku wszystkich zÄbĂłw) pozostajÄ jedynie protezy caĹkowite akrylowe lub leczenie implantologiczne.
Protezy nakĹadowe (overdentures) - sÄ to ruchome protezy wsparte na implantach lub pojedyĹczych korzeniach ktĂłre zostaĹy w jamie ustnej.
Kiedy moĹźna wykonaÄ protezy?
Czas gojenia koĹci po ekstrakcji (usuniÄciu zÄba) to 6-8 tygodni, jednakĹźe samo dziÄ sĹo goi siÄ nawet po 1-2 tygodniach. Optymalny okres na wykonanie protez zaczyna siÄ po 2 miesiÄ cach od ostatniego usuniÄtego zÄba. Protezy akrylowe moĹźna wykonaÄ tuĹź po usuniÄciu zÄba (protezy wczesne), lub wykonaÄ je jeszcze przed zaiegiem chirurgicznym i oddaÄ w dniu usuniÄcia - protezy natychmiastowe.
W przypadku usuniÄcia wszystkich zÄbĂłw i wykonania protezy caĹkowitej w kilka dni od ekstrakcjii, takÄ protezÄ nazywamy protezÄ wczesnÄ . Ze wzglÄdu na czas gojenia 6-8 tygodni dochodzi do zaniku podĹoĹźa kostnego i proteza wykonana tak szybko straci stabilnoĹÄ i naleĹźy jÄ podĹcieliÄ lub wykonaÄ nowÄ protezÄ.
Protezy natychmiastowe wykonujemy przed usuniÄciem zÄbĂłw. Gdy proteza jest gotowa pacjent zgĹasza siÄ do usuniÄcia i tuĹź po zabiegu dostaje protezÄ do ust, dziÄki czemu unikamy przykrego nie raz okresu bez zÄbow. Protezy natychmiastowe tak jak i wczesne po okresie gojenia (6 tygodni do 6 miesiÄcy) naleĹźy podĹcieliÄ.
Czy protezy moĹźna naprawiÄ?
Tak. Naprawy przewaĹźnie dotyczÄ protez akrylowych i sÄ zwiÄ zane z dostawianiem zÄba do protezy (z powodu odĹamania z protezy, albo po usuniÄciu wĹasnego zÄba), naprawÄ klamry albo pÄknieciem lub zĹamaniem protezy.
Protezy szkieletowe rĂłwnieĹź moĹźna naprawiÄ np. dostawiÄ zÄ b ktĂłry utraciĹ pacjent juĹź po wykoananiu protezy ale moĹźliwoĹci napraw sÄ mniejsze niĹź w przypadku protez akrylowych.
Na jak dĹugo wystarczy proteza?
Protezy nie sÄ doĹźywotnie, naleĹźy je okresowo wymieniaÄ. Jest to zwiÄ zane ze zmianami jakie zachodzÄ w jamie ustnej - zanik koĹci, starcie zÄbĂłw w protezach, utrata wĹasnych zÄbĂłw. Im wiÄcej zÄbĂłw wĹasnych ma pacjent i im mniejsza jest proteza tym dĹuĹźej moĹźe byÄ uĹźytkowana bez wymiany. Tworzywo akrylowe ulega starzeniu, przebarwia siÄ, ĹźuĹźywajÄ siÄ zÄby sztuczne, gromadzÄ siÄ bakterie. Protezy akrylowe naleĹźy noĹiÄ nie dĹuĹźej niĹź 5 lat, i po tym okresie trzeba wykonaÄ nowe protezy. SÄ to protezy osiadajÄ ce, opierajÄ ce siÄ na bĹonie Ĺluzowej a nie na zÄbach. Po dĹuĹźszym czasie noszenia protez dochodzi do zaniku podĹoĹźa (osiadanie protez) i proteza przylega niedokĹadnie, przez co moĹźe spowodowaÄ uszkodzenie lub rozchwianie zÄbĂłw wĹasnych pacjenta, przerosty bĹony Ĺluzowej, wĹĂłkniaki, oraz bÄdzie utrudniaÄ mowÄ i jedzenie pacjentowi. Tworzywo akrylowe jest siedliskiem grzybĂłw i bakterii, dlatego teĹź nie naleĹźy przekraczaÄ 5 lat noszenia protez ze wzglÄdĂłw higienicznych i zdrowotnych.
Protezy szkieletowe dziÄki temu, Ĺźe czÄĹciowo sÄ oparte na zÄbach wĹasnych pacjenta mogÄ byÄ uĹźywane dĹuĹźej niĹź 5 lat, 8-9 a nawet 10lat. Ale jest to uzaleĹźnione od sytuacji w jamie ustnej i wysokiej stabilizacji protezy.
Protezy staĹe, takie jak mosty czy korony sÄ to uzupeĹnienia na wiele wiele lat. Ich utrzymanie zaleĹźy tylko i wyĹÄ cznie od stanu zÄbĂłw, na ktĂłrych sÄ zacementowane. Okres 10-15 lat jest zadawalajÄ cy, jednakĹźe zdaĹźajÄ siÄ osoby, ktĂłre protezy staĹe majÄ od ponad 20 lat.
Czy jest gwarancja na protezy?
Gwarancja na protezy (wyroby medyczne) wynosi minimum 1 rok. Obejmuje ona wady ukryte materiaĹĂłw wykorzystanych do produkcji protez. Stwierdzone w tym czasie nieprawidĹowoĹci mogÄ byÄ zgĹoszone i wyeliminowane.
NaleĹźy pamiÄtaÄ, Ĺźe gwarancja nie obejmuje uszkodzeĹ mechanicznych min. upadek protezy na podĹogÄ czy inne uszkodzenia zewnÄtrzne. Jak rĂłwnieĹź nieuzupeĹnienie wszystkich zÄbĂłw brakujÄ cych moĹźe skutkowaÄ ograniczeniem gwarancji.
NieuzupeĹnienie wszystkich brakĂłw zÄbowych bÄdzie przeciÄ ĹźaÄ wykonanÄ protezÄ zÄbowÄ i moĹźe to w konsekwencji doprowadziÄ do uszkodzenia pracy protetycznej,
Aby uniknÄ Ä nieprzyjemnoĹci naleĹźy stosowaÄ siÄ do zaleceĹ lekarza i przestrzegaÄ odpowiedniej higieny jamy ustnej.